daniel kotowski

daniel kotowski

daniel kotowski

Śmierć w codzienności

wideo, czas trwania filmu 2 min 38 s
2020

Śmierć to część naszego codziennego życia. Każdy ma swoje przeżycie śmierci bliskiej osoby. Rozmowa o śmierci bywa trudna. W przypadku relacji między dzieckiem głuchym a rodzicami słyszącymi, jak taka rozmowa wygląda? Mam swoje doświadczenie. Jestem głuchy od urodzenia, wychowuję się w słyszącej rodzinie. Mamy własny sposób komunikacji, czyli domowy język migowy, nie mający nic wspólnego z polskim językiem migowym. Rozmawiamy w tym “języku”. Posługujemy się innymi znakami, w tym także oznaczającymi śmierć, umrzeć, nie żyć, niż w PJM.
Badania pokazują, że 90% lub więcej dzieci głuchych rodzi się w słyszących rodzinach1. Bardzo często rodzice słyszący nie znają języka migowego. Czują barierę komunikacyjną, przeważnie komunikują się ze swoim dzieckiem. Przyczynia się to do tego, że głuche dzieci rodziców słyszących nie mają dostępu do naturalnego języka migowego. Spotkają one duże trudności w przyswajaniu jakiegokolwiek języka. Dzieci mają potrzebę społeczną, komunikacyjną do zaspokajania. Bardzo często próbują odnaleźć swoje różne predyspozycje językowe2. “Tworzą samodzielnie spontaniczny system domowych znaków migowych, składający się z dwóch kategorii: wskazywania (gesty deiktyczne) oraz określenia (gesty ikoniczne mające charakter pantomimiczny), które oznaczają ludzi, przedmioty i czynności”3. Domowy język migowy jest oparty na zasadach języka polskiego. Często łączy się z elementami języka fonicznego, tj. pokazaniu jakiegoś znaku towarzyszy artykulacja słowa w języku polskim za pomocą mowy4.
Film “Śmierć w codzienności” został zainspirowany własnym doświadczeniem życiowym, językowym i komunikacyjnym. Przed powstaniem filmu przeprowadziłem krótkie wywiady z 22 głuchymi mającymi rodziców słyszących, którzy podzielili się swoimi doświadczeniami i znakami migowymi. Film pokazuje domowe znaki migowe związane z hasłami śmierć, umrzeć, nie żyć. Głusi, z którymi przeprowadziłem wywiady, komunikują się ze sobą w tym “języku”, posługując się znakami nawet do dziś. Dostrzegamy, że należy poważnie traktować śmierć, ale w filmie niektóre znaki pokazują coś bardzo śmiesznego, jednocześnie odzwierciedlając strach.

1 ​Mitchell Ross E., Karchmer Michael A., „Chasing the mythical ten percent: Parental hearing status of deaf and hard of hearing students in the United States. Sign Language Studies“. 2004;4(2), s. 138-163.
2 Tomaszewski, Język dzieci głuchych – wskazówki dla edukacji szkolnej, „Szkoła Specjalna” 2005, nr 3, s. 171–174.
3 Tamże
4 Tamże

projekt zrealizowany w ramach programu „mikrozamówienia” realizowanego przez Jasną 10: Warszawską Świetlicę Krytyki Politycznej